جنگل کران رودی دره خان به مساحت تقریبی 80 هکتار، در بخش جنوبی شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارد. در این پژوهش، فلور، طیف زیستی و کوروتیپ گونه های گیاهی منطقه در 50 قطعه نمونه، به روش خط نمونه (ترانسکت)، بررسی شد. قطعات نمونه کنار (امتداد) رودخانه بافاصله 200 متر از یکدیگر و بقیه قطعات نمونه بر روی خط نمونه هایی در دو طرف رودخانه و عمود بر محور اصلی آن در فواصل 20، 50، 100 و 200 متر از مرکز قطعات نمونه کنار رودخانه ای پیاده شد. گیاهان چوبی (درختان، درختچه ها و بالارونده ها)، در قطعات نمونه 400 مترمربعی و گیاهان علفی در قطعات نمونه 100 مترمربعی به مرکز قطعات نمونه اصلی بررسی شد. در این پژوهش، 252 گونه، متعلق به 43 تیره و 169 جنس شناسایی شد که خانواده های کاسنی (Asteraceae)، شب بو (Brassicaceae)، نعناعیان (Lamiaceae)، نیام داران (Fabaceae)، گندمیان (Poaceae) و چتریان (Apiaceae) از بیشترین فراوانی برخوردارند. بیشتر گیاهان منطقه، ازنظر طیف زیستی رانکایر، به تروفیت ها (%38.49) و همی کریپتوفیت ها (%37.69) و ازنظر جغرافیای گیاهی به طور مشترک به ناحیه های رویشی ایرانی- تورانی و اروپا- سیبری (%40.47) تعلق دارند.

هدف پژوهش پیش رو مدل سازی پراکنش راش و تعیین مقدار بهینه و دامنه بردباری آن در جنگل های کران رودی حاشیه رودخانه صفارود رامسر بود. بدین منظور، از خط نمونه های عمود بر جریان آب در هر دو طرف رودخانه برای جمع آوری داده ها استفاده شد. طول هر خط نمونه 200 متر و فاصله بین خط نمونه ها نیز 200 متر انتخاب شد. در هر خط نمونه از پنج کوادرات 400 مترمربعی با فواصل 50 متری در پنج نقطه صفر، 50، 100، 150 و 200 متر استفاده شد و در آن ها تعداد درختان راش با قطر برابر سینه بیشتر از 7.5 سانتیمتر اندازه گیری شد. در هر قطعه نمونه از سه نقطه از عمق صفر تا 30 سانتیمتر نمونه خاک برداشت شد و برای تعیین خصوصیات آن به آزمایشگاه منتقل شد. در مجموع، از 44 خط نمونه و 220 کوادرات برای جمع آوری داده ها استفاده شد. برای بررسی پاسخ راش به عوامل خاکی از مدل HOF توسعه یافته و تعیین بهترین مدل از معیار اطلاعات آکائیک تصحیح شده (AICc) استفاده شد. در هر یک از پنج فاصله، مدلی که کمترین مقدار AICc را در میان مدل های هفت گانه داشت، به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. محاسبات با استفاده از بسته eHOF در نرم افزار R ver. 3.1.3 انجام شد. نتایج نشان داد که تنها 27.5 درصد از مدل های به دست آمده دارای توزیع نرمال بودند، در حالی که 72.5 درصد از مدل های به دست آمده از مدلهای خطی یا نامتقارن تبعیت می کردند. مدل های VI و VII در هیچ یک از پاسخ ها مشاهده نشد. پیشنهاد می شود در آینده مطالعات بیشتری در مورد جنگل های کران رودی و همچنین استفاده از مدل HOF انجام شود.

هدف از این پژوهش برآورد مقدار باران ربایی توده طبیعی خالص پده (Populuseuphratica) در دوره بی برگی و برگ داری در جنگل های کران رودی حاشیه رودخانه مارون در شهرستان بهبهان، استان خوزستان است. برای اندازه گیری تاج بارش از 50 عدد جمع آوری کننده تاج بارش استوانه ای از جنس پلاستیک با قطر دهانه ی نه و ارتفاع 20 سانتی متر استفاده شد که به-صورت شبکه 10×10 متر در توده موردنظر قرار داده شدند. به منظور اندازه گیری ساقاب، درختان در سه طبقه قطری 15-10، 20-15 و 20-25 سانتی متر طبقه بندی و در مجموع ساقاب نه درخت اندازه گیری شد. در این پژوهش در مجموع 20 رخداد باران (12 مورد در دوره برگ دار و هشت مورد در دوره بی برگی) با عمق تجمعی 3/218 میلی متر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که سهم مقدار ساقاب، تاج بارش و باران ربایی از میانگین بارش در دوره برگ دار به ترتیب 2، 53 و 45 درصد و در دوره بی برگی به ترتیب 3، 62 و 35 درصد است که نشان می دهد بخش زیادی از بارندگی در دسترس جنگل قرار نمی گیرد. درصد ساقاب و تاج بارش با افزایش مقدار بارندگی، افزایش نشان داد درحالی که درصد باران ربایی کاهش داشت. همچنین نتایج نشان داد که مقدار ساقاب با افزایش قطر درختان، افزایش می یابد. از طرف دیگر سهم ساقاب تولیدی در توده پده زیاد بوده و نمی توان آن را در بیلان آبی نادیده گرفت.

این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین پوشش گیاهی با عامل های فیزیوگرافی و تعیین گونه های معرف در گروه های اکولوژیک، در جنگل کران رودی دره خان در جنوب ارومیه انجام شد. برای تعیین سطح قطعه نمونه از روش سطح حداقل استفاده شد. براین اساس سطح 400 مترمربعی برای پوشش درختی و درختچه ای و 100 مترمربعی برای پوشش علفی به دست آمد. سی ودو قطعه نمونه برای گیاهان چوبی و 50 قطعه نمونه برای پوشش علفی به روش خط نمونه در فاصله های صفر، 20، 50، 100 و 200 متری رودخانه دره خان و عمود بر محور اصلی آن در دو طرف پیاده شد و گونه های گیاهی آن شناسایی و درصد پوشش گیاهی در هر قطعه نمونه با استفاده از مقیاس براون- بلانکه برآورد شد. برای تعیین گروه های اکولوژیک و گونه های معرف از تجزیه وتحلیل خوشه ای و تجزیه وتحلیل گونه های معرف و برای تجزیه و تحلیل ارتباط بین پوشش گیاهی با عامل های فیزیوگرافی از روش NMS استفاده شد. بر اساس تجزیه و تحلیل خوشه ای، گیاهان علفی منطقه در سه گروه اکولوژیک دامنه شمالی، دامنه جنوبی و کنار رودخانه ای قرار گرفتند. نتایج آنالیز NMS نشان داد که شیب و ارتفاع از سطح دریا از مهمترین عامل های تاثیرگذار بر پراکنش گونه های علفی در اکوسیستم دره خان هستند. از گونه های معرف دامنه شمالی، Astragalus persicus، Echinops bithynicus و Silene marschallii، دامنه جنوبی، Salvia multicaulis، Onosma sericeum و Aristolochia bottae و کنار رودخانه ای، Colchicum szovitsii، Galium spurium و Pimpinella anthriscoides را می توان نام برد. گونه های چوبی نیز در دو گروه اکولوژیک کنار رودخانه ای (Juglans regia و Pyrus syriaca) و دور از رودخانه (Cerasus microcarpa و Pistacia atlantica) قرار گرفتند.

سابقه و هدف: اندازه گیری قطر برابر سینه در مطالعات میدانی نسبت به ارتفاع درختان ساده تر، دقیق تر و کم هزینه تر است. فهم و درک ارتباط بین قطر و ارتفاع برای توسعه مدل های رویش، مدل های آلومتریک جهت برآورد زی توده و ترسیب کربن در راستای مدیریت جنگل امری ضروری و اساسی می باشد. وجود رابطه قوی بین قطر و ارتفاع درختان به عنوان یک شاخص مفید در مدیریت جنگل محسوب شده و می توان آن را با مدل های ریاضی توصیف کرد. با توجه به اینکه مدل های غیرخطی انعطاف پذیر، دارای قابلیت تفسیر و قوی هستند لذا در این مطالعه برخی از مهم ترین مدل ها مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روش ها: در این تحقیق 21 مدل غیرخطی به همراه مدل خطی ساده به داده های قطر- ارتفاع درختان پده در منطقه شوش استان خوزستان و در قطعات نمونه 100 متر مربعی برازش داده شد. داده های 1163 درخت پده مورد استفاده قرار گرفت و بطور تصادفی به دو بخش تقسیم شد، 80% داده ها جهت برآورد پارامترهای مدل استفاده شد (برازش مدل) و مابقی داده ها (20%) جهت اعتبارسنجی مدل نگه داشته شدند. تمامی مدل ها با استفاده از معیارهای ارزیابی عملکرد مدل مثل: آماره t پارامترهای مدل، درصد مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE%)، درصد میانگین قدرمطلق خطا (MAE%)، درصد میانگین اریب (Bias mean%)، معیار اطلاعات آکائیک (AIC) و معیار اطلاعات بیزی (BIC) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت.یافته ها: پارامترهای 8 مدل در سطح خطای 5% معنی دار نشد. مقادیر RMSE%، MAE%، درصد میانگین اریب، AIC و BIC برای مدل M12 به ترتیب: 98/8%، 78/6%، 0010/0-%، 82/1451 و 73/1469 بدست آمد. همین مقادیر برای مدل M21 به ترتیب: 15/9%، 94/6%، 0005/%0، 95/1476 و 86/1494 بدست آمد. مقادیر پیش بینی و واقعی ارتفاع در این دو مدل در سطح خطای 5% تفاوت معنی-داری نداشتند. نتایج آزمون t جفتی نشان داد که مدل های غیرخطی M21 و M12 ارتفاع درختان پده را با دقت مناسب پیش بینی کرده-اند. دو مدل (Prodan1 با نام M12) و (Prodan2 با نام M21) بر اساس رتبه بندی تمام معیارهای ارزیابی عملکرد مدل در داده های برازش و اعتبار به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. نتیجه گیری: اکثریت مدل های دو پارامتری و برخی از مدل های سه پارامتری برازش معنی داری را با داده ها نشان دادند. اما از نظر کلیه معیارهای ارزیابی عملکرد دو مدل سه پارامتری به عنوان بهترین مدل انتخاب شدند. نتایج این مطالعه، تنوع انواع مدل های غیرخطی دو و سه پارامتری، وجود مدل های مخلوط که در کنار متغیرهای اصلی یک یا دو متغیر کمکی را نیز در مدل سازی دخالت می دهند و رویشگاه های متفاوت با ساختار مختلف بیان گر این موضوع می تواند باشد که تحقیقات بیشتری در این رابطه صورت پذیرد.

سابقه و هدف: تغییرات بوم سازگان های جنگلی کرانرودی، چالش های قابل توجهی بر توان بوم شناختی و تنوع زیستی مناطق گرم و خشک دارند. همچنین، این جنگلها به عنوان عاملی در جلوگیری از فرسایش اراضی کشاورزی و تغییرات بستر رودخانه ها، حائز اهمیت هستند. پایش تغییرات بلندمدت آنها برای حفاظت از توان بوم شناختی و تنوع زیستی ضروری است. بوم سازگان های جنگلی کرانرودی به طور مداوم تحت تأثیر تغییر اقلیم و تغییرات کاربری و پوشش زمین )LUCC )قرار میگیرند که بر محیط زیست، تنوع زیستی، امنیت غذایی و سالمت انسان اثر میگذارند. مواد و روشها: در این مطالعه از آرشیو سری ماهواره های لندست برای شهرستان گتوند استفاده شد. اولین تصویر به دست آمده از منطقه مورد مطالعه، یک تصویر از سنجنده MSS( لندست 1( در سال 1294 میالدی است. پس ازآن، سنجنده های TM، +ETM و OLI هستند که به ترتیب در تاریخ های، 1294/9/11 1222/2/11 و 4013/4/11 در مدار زمین قرار گرفتند. مقادیر پیکسل کالیبره شده خام با استفاده از ماژول تصحیح اتمسفر به بازتاب سطحی تبدیل شد. تصویر سنجنده MSS مربوط به سالهای 1294 و 1291 به قدرت تفکیک مکانی 30 متر برای مطابقت با تصاویر دیگر، نمونه برداری شد. برای اعتبارسنجی نتایج نهایی طبقه بندی، داده های آموزشی به سه روش جمع آوری شد. همچنین، در روش طبقه بندی به صورت شیءمبنا، مقادیر مختلف برای مقیاس، شکل و فشردگی برای تفکیک قطعه های همسان اعمال شد تا باتوجه به مقیاس تعیین شده، هر شیء با مرزبندی مناسب و یکسان ایجاد شود. برای ارزیابی نتایج نهایی طبقهب ندی از معیارهای صحتسنجی شامل صحت کلی، ضریب کاپا، صحت تولیدکننده و صحت کاربر استفاده شد. نتایج: کمترین اختالف بین باندهای Red و NIR برای سنجنده MSS و بیشترین اختالف مربوط به سنجنده +ETM مشاهده شد. صحت طبقه بندی برای ساله ایی که شرایط داده های در دسترس به عنوان نمونه های زمینی از طریق تصاویر ماهوارهای صحت سنجی شد، نسبت به سال های دیگر کمتر بود. برای سال، 4044 صحت کلی، 29/2 ضریب کاپا 0/92 با صحت کاربر 29 درصد و صحت تولیدکننده 22 درصد برای طبقه جنگل به دست آمد. این نتایج نشان میدهد که با افزایش دقت مکانی و طیفی تصاویر ماهوارهای، نتایج صحت سنجی بهبود یافته است. نرخ تغییرات اراضی کشاورزی با رشد بیشتر از 2323 درصد در سال 4044 نسبت به سال 1294 روبرو بوده است. بین سال های 1294 تا، 4000 بومسازگان جنگلی کرانرودی، طبقه غالب گیاهی در این منطقه بود که به ترتیب، مساحتی بین 3190/1 تا 4392/4 هکتار را پوشش میداد. این بو مسازگان در دوره زمانی مذکور حدود 31 درصد از مساحت خود را از دست داده بود. از سال 4000 تا 4044 )با مساحت 1112/1( نیز حدود 32 درصد دیگر از مساحت این بوم سازگان گیاهی از بین رفته است. نتیجه گیری کلی: باتوجه به یافته های این پژوهش، طی نیم قرن گذشته 19/43 درصد از مساحت بوم سازگان جنگلی کرانرودی مورد مطالعه کاهش یافته است. کمترین مساحت این جنگلها در سال 4010 با 1492/4 هکتار برآورد شد. مساحت اراضی کشاورزی طی پنجاه سال گذشته حدود 21 برابر شده است. تغییرات پوشش سطح زمین در این منطقه حاکی از گسترش اراضی کشاورزی و کاهش جنگلها است. همچنین، روند تغییرات ساالنه پارامترهای آب و هوا شامل کاهش بارش به مقدار-1/1 میلیمتر و دمای هوا به مقدار 2 درجه سانتیگراد به نوبه خود میتواند بوم سازگان های مورد مطالعه را تحت تأثیر قرار دهد. یافته های این پژوهش، معیاری برای مدیریت پایدار تغییرات پدیده های سطح زمین در جنگلهای کرانرودی پیرامون رودخانه کارون در شهرستان گتوند است.

جنگل های کران رودی از نظر ترکیب جوامع گیاهی، خاک، توپوگرافی و ویژگی های هیدرولوژیکی از مناطق هم جوار خود متمایزند. هدف از این پژوهش بررسی برخی از مشخصات ساختاری توده های جنگلی کران رودی ارس در محدوده شهرستان پارس آباد مغان است. در این بررسی 20 خط نمونه با طول متغیر عمود بر محور اصلی رودخانه ارس به فواصل 200 متر پیاده شد. در هر خط نمونه، نوع گونه، فاصله درختان از یکدیگر، قطر برابرسینه درختان، قطر تاج، منشأ، سلامت، تقارن تاج، تمایل، حضور گورچه و تعداد جست برای تمامی درختانی که تنه یا تاج آنها خط نمونه را قطع می کرد، ثبت شد. بر روی هر خط نمونه به فواصل 50 متر یک قطعه نمونه دایره ای شکل به مساحت 100 متر مربع برای بررسی زادآوری (در طبقات مربوطه) برداشت شد. نتایج نشان داد، در این توده ها سفیدپلت (Populus caspica Bornm. ) بیشترین (9/70) و گونه-های بید، توت و انجیر در مجموع کم ترین (2/4) درصد آمیختگی را به خود اختصاص داده اند. میانگین مشخصات قطر برابرسینه، ارتفاع و درصد تاج پوشش درختان نسبت به تغییر فاصله از رودخانه تغییرات معنی داری نشان داد. همچنین بین فاصله از رودخانه و درصد تاج پوشش، درصد دانه زادی و تعداد جست همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. پژوهش پیش رو نشان داد که جنگل های کران رودی ارس از توده های ناهمسال نامنظم تشکیل شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.